ကရင္စာေပေရွ႕ေဆာင္ ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္

ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔တြင္ ေနထုိင္ရာေဒသ၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာကိုလုိက္၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာစာေပမ်ား ေပၚထြက္ခဲ့ေလသည္။ မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ သုေတသီမ်ား၏ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ပုဂၢိဳလ္အသီးသီးက တီထြင္ေရးသားခဲ့ေသာ စာေပေရးနည္းမ်ား(၉)မ်ိဳးရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာစာေပမ်ားသည္ ထြန္းကားက်ယ္ျပန္႔၍ ထင္ရွားျခင္း ရွိေလသည္။ ေဖာ္ျပပါ ေလ့လာေတြ႔ရွိရေသာ စာေပ (၉) မ်ိဳးကို ေဖာ္ျပရေသာ္….

(၁)-ဗုဒၶဘာသာ အေရွ႕ပိုးကရင္စာေပ

ထုိစာေပသည္ ဖလံု (ပိုးကရင္) တုိ႔က `လိက္ထူ႔လီ´ ေရွးေဟာင္းစာေပအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။ ယင္းစာေပကို သထံုဘုရင္၊ မႏူဟာမင္ၾကီးထံပါး ခစားရေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား ပညာရွိ `မြန္ဒိင္´ အမည္ေခၚ `ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္´ က တီထြင္ေရးသားခဲ့သည္။

(၂)-ႏွစ္ျခင္းဘာသာ၀င္ စေကာကရင္စာေပ

ထုိစာေပသည္ အေမရိကန္သာသနာျပဳ ေဒါက္တာ ဂြ်န္နသန္၀ိတ္ က ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၃၂-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာအကၡရာကိုမွီး၍ တီထြင္ေရးသားခဲ့သည္။ ဗ်ည္းအကၡရာ (၂၅) လံုးႏွင့္ သရ (၉) လံုးပါ၀င္သည္။

(၃)- ႏွစ္ျခင္းဘာသာ၀င္ ပိုးကရင္စာေပ

ထုိစာေပကိုလည္း ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၃၂-ခုနွစ္၊ ေဒါက္တာ ဂြ်န္နသန္၀ိတ္ ကပင္ ေရးသားခဲ့သည္။ ဗ်ည္း (၂၆) လံုးႏွင့္ သရ (၁၀) လံုးပါ၀င္သည္။ ထုိစာေရးနည္းမွာ ေခါမ၊ ေရာမႏွင့္ အမ်ိဳးအမည္ မကြဲျပားေသာအကၡရာမ်ား ပါ၀င္ေနသျဖင့္ ဖတ္မွတ္ရာတြင္ မလြယ္ကူျခင္း၊ ကရင္အမ်ားစုကလည္း မၾကိဳက္မႏွစ္သက္ျခင္းရွိရာ ႏွစ္မၾကာမီ ေမွးမွိန္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္။

(၄)- ေရာမအကၡရာ စေကာကရင္စာေပ

ထုိ္စာေပသည္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၃၂-ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာ ဂြ်န္နသန္၀ိတ္ ေရးသားတီထြင္ခဲ့ေသာ စေကာကရင္စာေပကိုမွီး၍ ဆရာထြန္းျမက တီထြင္ေရးသားျပီး ကရင္ေရးရာ ပညာေရးအရာရွိခ်ဳပ္ ေစာဘထြန္းတင္က စိစစ္ျပင္ဆင္ေသာ ေရးသားနည္းျဖစ္သည္။ ယင္းစာေပသည္ ဗ်ည္းအကၡရာ (၂၆) လံုးႏွင့္
သရ (၉) လံုးပါ၀င္သည္။

(၅)- ျမန္မာအကၡရာကိုအေျခခံေသာ ပိုးကရင္စာေပ

ထုိစာေပသည္ ေဒါက္တာ ဂြ်န္နသန္၀ိတ္ တီထြင္ေရးသားခဲ့ေသာ ပိုးကရင္စာကို ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၅၂-ခုႏွစ္တြင္ ေဒါကတာ အယ္လ္ ဘေရတန္က ျမန္မာဗ်ညး္အကၡရာမ်ားကို မွီးယူ၍ တီထြင္ေရးေသာ စာေပျဖစ္သည္။ ဗ်ည္း (၂၆) လံုးႏွင့္ သရ (၁၀) လံုး ပါ၀င္ေသာ္လည္း ေနာင္အခါတြင္ ထပ္မံျဖည့္စြက္၍ ဗ်ည္း (၂၇) လံုး ရွိလာေလသည္။

(၆)- ဗုဒၶဘာသာ ကရင္စာေပ

ထုိစာေပကို ေကာ့ကရိတ္ျမိဳ႕၊ မဂၤလာေဇယံုေက်ာင္း ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးနႏၵမာလာက သကၠရာဇ္ ၁၂၉၁-ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၃၀-ခုႏွစ္တြင္ က်ံဳဒုိး ဇမၼသုခေက်ာင္း၌ တီထြင္းေရးသားခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ တီထြင္ေရးသားေသာစာသည္ ပိုးကရင္၊ စေကာကရင္ ၊ ကရင္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးဖတ္ရွဳႏုိင္ျပီး ျမန္မာ၊ မြန္၊ ေရာမအကၡရာကိုမွီး၍ ေရးသားခဲ့သည္။ ဗ်ည္း (၃၈) လံုးႏွင့္ သရ (၂)လံုး ပါ၀င္သည္။

(၇)- ဗုဒၶဘာသာ စေကာကရင္စာေပ

ထုိစာေပသည္ ဘားအံျမိဳ႕နယ္၊ မုကၠဒိေက်းရြာအုပ္စု၊ ကမ္းၾကီးရြာ၊ ျမိဳင္သာယာဆရာေတာ္ ဦးသာဂရ တီထြင္ေရးသားေသာ စာေရးနည္းျဖစ္သည္။ ပထမတန္းမွ ဆ႒မတန္းအထိ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္မ်ားျပဳစု၍
ယေန႔တုိင္ သင္ၾကားပို႔ခ်လ်က္ရွိသည္။

(၈)- ဗရင္ဂ်ီဘာသာ စေကာကရင္စာေပ

ထုိစာေပသည္ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး အက္ဒြပ္ကဲလ္မင္းႏွင့္ ဗရင္ဂ်ီဘာသာ၀င္ စေကာကရင္အမ်ိဳးသား ဆရာေက်ာ္စိန္တုိ႔က ေရာမအကၡရာကို အသံုးျပဳ၍ တီထြင္ေရးသားခဲ့ျပီး ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၉၅၄-ခုနွစ္၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ယိုးဒယားျပည္၊ ဘန္ေကာက္ျမိဳ႕၌ ပံုႏွိပ္ိထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ဗ်ည္းအကၡရာ (၂၀) လံုးႏွင့္
သရအကၡရာ (၉) လံုး ပါ၀င္သည္။ ထုိစာေရးနည္းကို ဖာပြန္ေဒသႏွင့္ ယိုးဒယားနယ္တုိ႔တြင္ သင္ၾကားၾကျပီး
ယိုးဒယားနယ္တြင္ ပို၍ ထြန္းကားလာေၾကာင္း သိရသည္။

(၉) လဲကယ္ဘာသာ `လိုက္ဆန္ေ၀ွ႔´

လဲကယ္ဘာသာကိုးကြယ္ေသာ ပိုးကရင္တုိ႔၏ `လိက္ဆန္ေ၀ွ႔´ ေခၚ ၾကက္ယက္စာေပျဖစ္သည္။ ထုိစာေပအား သကၠရာဇ္ ၁၂၀၈-ခုႏွစ္၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၄၆-ခုႏွစ္တြင္ ကရင္ဗုဒၶဘာသာ ဘုုန္းေတာ္ၾကီး ဖူ႔က်ာ္ေသာင္လွ်က္ကလည္းေကာင္း၊ ဘားအံျမိဳ႕နယ္၊ ႏွစ္ျခားရြာ ဦးေမာင္ထုိင္ကလည္းေကာင္း၊ တီထြင္ေရးသားခဲ့ေၾကာင္း အဆုိႏွစ္ရပ္ရွိေလသည္။ ထုိစာေရးနည္းအား သကၠရာဇ္ ၁၂၂၂-ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၁-ခုႏွစ္တြင္ ႏွစ္ျခားရြာ လဲကယ္ဘာသာ၀င္ေခါင္းေဆာင္ `ဖိမုိက္ကာလီ´ က ပုရပိုက္ေပၚတြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ စတင္ေရးသားခဲ့ျပီး ဗ်ည္းအကၡရာ (၂၅) လံုးနွင့္ သရအကၡရာ (၁၂) လံုးပါ၀င္သည္။

+ Read more

အထက္ေဖာ္ျပပါ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား စာေပမ်ားအနက္ ေရွးက်ေသာ စာေရးနည္းႏွင့္ မ်က္ေမွာက္တြင္ ထြန္းကားေနေသာ စာေရးနည္းမွာ (၃) မ်ိဳးခန္႔သာ ရွိေလသည္။ ထုိစာေပ (၃) မ်ိဳးမွာ မ်က္ေမွာက္တြင္ ေရးသား ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေသာ `လိက္ထူ႔လီ´ ေခၚ အေရွ႕ပိုးကရင္စာေပ၊ စေကာကရင္စာေပႏွင့္ အေနာက္ပိုးကရင္စာတုိ႔ျဖစ္သည္။ က်န္ေသာ စာေပအခ်ိဳ႕တြင္ သူ႔ေဒသအေလ်ာက္ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာအလုိက္ သင္ၾကားျခင္းလည္း ရွိေလသည္။ ေရွးက်၍ လူအမ်ား သံုးစြဲထြန္းကားေနေသာ စာေရးနည္းမ်ားအနက္ မူလက `ဖူ႕ဒိုက္ေကာ္´ တီထြင္ေရးသားခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာ အေရွ႕ပိုးကရင္စာေပသည္ က်ယ္ျပန္႔စြာ လြမ္းမုိးလ်က္ရွိေနသည္။ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္မွ အစျပဳေသာ စာေရးနည္းျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ဗုဒၶဘာသာ အေရွ႕ပိုးကရင္တုိ႔က `လိက္ထူ႔လီအစ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္က´ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ `ကရင္စာေပေရွ႕ေဆာင္ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္´ဟူ၍လည္းေကာင္း ဂုဏ္ျပဳၾကသည္။

ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္တီထြင္ခဲ့ေသာ စာေရးနည္းသည္ ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ကရင္စာေပသမုိင္းတုိ႔တြင္ ထင္ဟပ္
ဆက္စပ္လ်က္ ရွိေလသည္။ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္၏ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္မွဳၾကီးမားျခင္းကိုလည္း မ်က္ေမွာက္ အေရွ႕ပိုးကရင္ဘာသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ ႏွလံုးသားတြင္ ကိန္း၀ပ္လ်က္ရွိေလသည္။
စာေပက်မ္းဂန္ထြန္းကားခဲ့ေသာ ကရဏၰကတုိင္း၊ သုဓုမ္ျပည္နယ္၊ အုပ္စိုးေသာ မင္းအဆက္ဆက္၌ ခစားေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား ပညာရွိမ်ားလည္း အေျမာက္အမ်ားရွိေလသည္။ ေအဒီ (၅) ရာစုေလာက္တြင္ အုပ္စိုးေသာ မြန္မင္းလက္ထက္၌ အိႏၵိယျပည္ေတာင္ပိုင္း ကဒမၺအကၡရာႏွင့္ပလႅ၀အကၡရာမ်ားမွတဆင့္ မြန္အကၡရာစာေပကို
တီထြင္လာေၾကာင္း သုေတသီမ်ားက မွတ္ယူထားေလသည္။သုဓုမ္ျပည္႔ရွင္ မင္းသီဟရာဇာမင္းမွစ၍ (၅၇) ဆက္ေျမာက္ မႏူဟာမင္း ေခၚ သီရိၾတိဘ၀နာဒိတ်ာပ၀ရ ဓမၼရာဇာဘဲြ႔ခံ မကုဋမႏူဟာမင္းလက္ထက္တြင္ ပညာရွိအမတ္ၾကီးမ်ားရွိသည့္အနက္ ကရဏၰကတုိင္းသားပညာရွိ ကရင္အမ်ိဳးသားအမတ္ၾကီးတစ္ဦးလည္း ရွိေလသည္။

ထုိပညာရွိအမတ္ၾကီးမွာ ဗညားဣႏၵဘြဲ႔ခံ မြန္အေခၚအားျဖင့္ `မြန္ဒိင္´ ျဖစ္ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား`ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္´ ပင္ျဖစ္သည္။
မႏူဟာမင္းလက္ထက္တြင္ ဆင္ျဖဴေတာ္ (၃၂) စီး၊ ပိဋကတ္အစံု (၃၀) ရွိေလသည္။ သုဓုမ္ျပည္ရွိ မြန္ပညာရွိ ရဟန္းေတာ္မ်ားက မြန္စာေပကိုအဓိကထား၍ တစ္ျပည္လံုးတြင္
တုိးတက္ထြန္းကားေအာင္ သင္ၾကားၾကေလသည္။ ကရင္အမ်ိဳးူသားပညာရွိအမတ္သည္ မြန္စာေပကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ျပီးေနာက္ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ား ဗုဒၶစာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို ေလ့လာသင္ၾကားႏုိင္ရန္ အၾကံေတာ္ရျပီး ကရင္အကၡရာစာလံုးမ်ားကို တီထြင္ေရးသားေလသည္။ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္ တီထြင္ေရးသားခဲ့ေသာ စာေရးနည္းသည္ ျဗဟၼီအကၡရာ၊ ကဒမၺအကၡရာကိုအေျခခံျပီး ကရင္စကား၊ ကရင္အသံထြက္ႏုိင္ေအာင္ ဗ်ည္းအကၡရာမ်ားျဖည့္စြက္၍ ျပဳစုခဲ့ေလသည္။

အမတ္ပညာရွိ ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္သည္ ကရင္သင္ပုန္းၾကီးႏွင့္ အေျခခံသဒၵါ သဂၤဟမ်ားကို မြန္စာေပနည္းတူ ကရင္ဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆုိေရးသားျပီး ေပရြက္ေပၚတြင္ အကၡရာတင္ထားေလသည္။ကရဏၰကတုိင္းရွိ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားကိုလည္း တစ္ဆင့္ျဖန္႔၍ သင္ၾကားေလသည္။အမတ္ပညာရွိ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္သည္ အခ်ိန္အားလပ္တုိ္င္း ပိဋကတ္စာေပမ်ားကို ကရင္ဘာသာသို႔ ၾကိဳးစားျပန္ဆုိေရးသားခဲ့ေလသည္။ ျပန္ဆုိျပီးသမွ် ပိဋကတ္အစံုမ်ားကိုလည္း ေပရြက္ေပၚတြင္ အကၡရာတင္၍ ေရးသားထားေလသည္။

ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၄၁၉-ခုႏွစ္၊ (ခရစ္-ခုႏွစ္ ၁၆၅၇-ခု)တြင္ ပုဂံျပည့္ရွင္ အနိရုဒၶေဒ၀ရာဇာဘဲြဲ႔ခံ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပိဋကတ္သံုးပံုစာေပကို အလုိရွိေတာ္မူ၍ မႏူဟာမင္းထံ ေတာင္းဆုိေလရာ မႏူဟာမင္းက ျငင္းဆန္ေတာ္မူသျဖင့္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ ဦးစီး၍ သုဓုမ္ျပည္ၾကီးကို လာေရာက္တုိက္ခုိက္ေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္း တုိက္ခုိက္၍ မႏူဟာမင္း စစ္ရွဳံးေလသည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ဆင္ျဖဴေတာ္ (၃၂) စီးႏွင့္ ပိဋကတ္ေတာ္ အစံုသံုးဆယ္ကို ယူေဆာင္သြားေလသည္။ စာေပက်မ္းဂန္တတ္ေျမာက္ေသာ ရဟန္းသံဃာ (၁၀၀၀) ေက်ာ္ႏွင့္ မႏူဟာမင္း၏ မွဴးမတ္ဗုိလ္ပါမ်ား၊ လက္မွဳ ပညာသည္မ်ား လူေပါင္း (၁၀၀၀) ေက်ာ္ကိုလည္း ပုဂံျပည္သို႔ ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။

အေနာ္ရထာမင္း သုဓုမ္ျပည္ကို လာေရာက္တုိက္ခုိက္ရာတြင္ ၾကိဳတင္တြက္ဆထားေသာ ပညာရွိအမတ္ၾကီး ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္က တပည့္မ်ားကို စည္းရံုးေစျပီး သူေရးသားထားေသာစာေပမ်ားကို ထုပ္စည္းလ်က္ ျမိဳ႕က်လွ်င္ ထြက္ေျပးယူေဆာင္ရန္ ျပင္ဆင္ထားေလသည္။ အမတ္ၾကီး ဖူ႕ဒိုက္ေကာ္ တြက္ဆထားသည့္အတုိင္းပင္ မႏူဟာမင္းစစ္သည္ေတာ္တုိ႔မွာ စစ္ေရးရွဳံးနိမ့္မည့္အေျခအေနဆုိက္ေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေနာ္ရထာမ်ားစစ္သည္ေတာ္မ်ားကို တုိက္ခုိက္၍ ျမိဳ႕တံခါးေပါက္သည္ႏွင့္ အမတ္ၾကီးဖူ႔ဒိုက္ေကာ္သည္ တပည့္(၄၀) ႏွင့္အတူ ညအခ်ိန္တြင္ တိတ္တဆိတ္ထြက္သြားျပီး ဘင္လုိင္ေခ်ာင္းရုိးအတုိင္း အေရွ႕ဘက္သို႔ ထြက္ေျပးေလသည္။ (အခ်ိဳ႕ေသာ သမုိင္းအဆုိအရ အေနာ္ရထာမင္း စစ္ေအာင္၍ ပိဋကတ္က်မ္းဂန္ အတတ္ပညာရွိမ်ား ေခၚေဆာင္သြားေလရာ မြန္အမ်ိဳးသား မဟုတ္ေသာ ဖူ႕ဒိုက္ေကာ္အား ခြင့္လြတ္ခဲ့သည္ ဟု ဆုိေလသည္။ဤအဆုိိသည္ ယုတၱိ မရွိႏုိင္ေခ်။ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ႏွင့္ တပည့္မ်ား ထြက္ေျပးလြန္ေျမာက္သြားျခင္းက ပို၍ျဖစ္ႏုိင္ေလသည္။)

သုဓုမ္ျပည္က ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္လာေသာ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္သည္ မိမိအပင္ပန္းခံ ျပဳစုေရးသားထားေသာ စာေပမ်ားကို တပည့္(၄၀) ႏွင့္ အဆင့္ဆင့္ သယ္ေဆာင္လာခဲ့ရာ သံလြင္ျမစ္ကို ျဖတ္ကူးျပီး ဒိုဟနေတာင္တန္း ေခၚ ေဒါနေတာင္တန္းေျခသို႔ ေရာက္ရွိသြားေလသည္။ထုိေနရာသည္လည္း လံုျခံဳစိတ္ခ်ရျခင္းမရွိ၍ ေနာက္ဆံုး ရွမ္းတုိ႔နယ္(ယိုးဒယားနယ္) ကမၺဳရီ ေခၚ ဌာန္၀ေက်ာက္ေခါင္းအရပ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားေလသည္။

ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔ သမုိင္းအရ ဌာန္၀ေက်ာက္ေခါင္းအရပ္သည္ အဆက္ဆက္ကပင္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား ေနထုိင္ခဲ့သည္။ ထုိေဒသတြင္ ယိုးဒယားလက္ေအာက္ခံ ေစာ္ဘြားအဆင့္ ´ဖရသု၀ဏ္´ ဘြဲ႔အမည္ခံ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေၾကာင္း ဆုိသည္။ သံလြင္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ကမ္းႏွင့္ ဇြဲကပင္ေတာင္ေျခရွိ ကရင္မ်ား စစ္မက္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ထုိနယ္ဘက္သို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ရာတြင္ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ႏွင့္ တပည့္(၄၀) တုိ႔ ေရာက္ရွိသြားျခင္းမွာ ပထမအၾကိမ္ျဖစ္သည္ဟု ကရင္ရာဇ၀င္၌ ဆုိထားေလသည္။ ေက်ာက္ေခါင္းနယ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားေသာ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္သည္ ထုိနယ္ရွိ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားအား စာေပသင္ၾကားပို႔ခ်ေလသည္။

ေက်ာက္ေခါင္းေဒသရွိ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ သင္ၾကားပို႔ခ်ေသာ စာေပကို သင္ယူၾကျပီး အဆက္မျပတ္ တတ္ေျမာက္ခဲ့ရာ ယေန႔တုိင္ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ တီထြင္ေရးသားခဲ့ေသာစာေပကို တတ္ေျမာက္သူမ်ား ရွိေသာေၾကာင့္ ေလ့လာေတြ႔ရွိရေပသည္။ အမတ္ၾကီး ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္သည္ ေက်ာက္ေခါင္းေဒသတြင္ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္ခဲ့သည္။ ယင္းမရွိသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ယင္းျပဳစုေသာစာေပမ်ားကို အစဥ္အဆက္ ဆက္လက္၍ သင္ၾကားၾကေလသည္။
သို႔ရာတြင္ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ ကြယ္လြန္ေသာ္ စာေပအား စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းသူမ်ား နည္းပါးလာသည္။ ထုိ႔အျပင္ ယိုးဒယားႏုိင္ငံတြင္ စစ္မက္ မၾကာမၾကာျဖစ္ပြါး၍ ဌာန္၀ေက်ာက္ေခါင္းနယ္ရွိ ကရင္အမ်ိဳးသားတုိ႔သည္ စစ္မက္ေရွာင္တိမ္းရင္း ေျပးလႊားေနၾကလ်က္ရွိရာ စာေပမ်ားကိုလည္း မထိန္းသိမ္းႏုိင္ဘဲ ရွိေလသည္။ ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္သည္ သူတီထြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ စာေပမ်ားကို ေနာင္အရွည္သျဖင့္ တည္တ့့ံေစရန္ ၀ါးျခမ္းျပားကို စနစ္တက် သပ္ျပီး ေက်ာဘက္တြင္ ေရးသားေလသည္။

ထုိသို႔ေရးသား၍ က်မ္းတစ္ေစာင္ျပီးတုိင္း ၀ါးျခမ္းျပား ေျမာက္မ်ားစြာကို သီ၍ ထားရေလသည္။ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာေျပာင္းေရႊ႕လွ်င္ ဆင္ႏွင့္တင္ျပီး ယူေဆာင္ရေလသည္။ ထုိသို႔ ဆင္ႏွင့္တင္၍ ယူေဆာင္သျဖင့္ စစ္မက္ျဖစ္ပြါး၍ ေရွာင္တိမ္းေျပးရာတြင္ အကုန္အစင္ ယူေဆာင္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္စာေပသည္ ေပ်ာက္ပ်က္၍ ပ်က္စီးရေလသည္။
သို႔ရာတြင္ ဖူ႔ဒုိက္ေကာ္၏ ေက်းဇူးသည္ ၾကီးမားစြာ က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။ ဖူ႔ဒိုက္ေကာ္ ေရးသားထားေသာ ကရင္ဘာသာစာေပသည္ ယခုလက္ရွိ ပိုးကရင္စာေပကိုလည္း `လိက္ထူ႔လီ´ ေရွးေဟာင္းစာေပအျဖစ္ ဂုဏ္ယူေခၚေ၀ၚၾကေလသည္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ကရင္စာေပ ေဖာ္ထုတ္ေရး ေကာ္မတီ (သံဃာ့ေကာ္မတီ) က စာေပတုိးတက္ျမင့္မားေရးကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိရာ ကရင္စာေပေရွ႕ေဆာင္ ဖူ႔ဒုိ္က္ေကာ္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးသည္ ၾကီးမားလွေပေၾကာင္း ဂုဏ္ျပဳအပ္ေပသည္။

မန္းသင့္ေနာင္(ေကာ့ကရိတ္)

မူရင္း။ ။ သထုံျမိဳ႕မယ္၊ ကရင္နွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ အထိန္းအမွတ္ စာေစာင္မွ